Ekspresja niewerbalna
Ekspresja niewerbalna polega na porozumiewaniu się bez użycia słów, chociaż paradoksalnie towarzyszy najczęściej przekazowi słownemu. Mówi się o czterech głównych typach komunikacji pozawerbalnej: mimice twarzy, kinezjetyce, proksemice i para językowi.
-
Mimika twarzy – emocje najbardziej wyrażają się na twarzy. Jedną z najbardziej „wymownych” jej części są oczy. Niektórym udaje się z mniejszym lub większym powodzeniem kontrolować swoje gesty i mimikę, aby ukryć to, co naprawdę czują lub myślą. Często jednak kończy się to niepowodzeniem, ponieważ na ogół nie jesteśmy nawet świadomi sygnałów, które wysyłamy.
-
Kinezjetyka – zajmuje się pozycjami ciała, postawą, gestami i innymi ruchami ciała. Elementy te są dobiymi wskaźnikami pozycji ludzi. Bardziej rozluźnioną postawę przybiera zwykle ten, kto ma wyższy status. Również sposób chodzenia może wyrażać pewność siebie lub niezdecydowanie. Bardzo ważne znaczenie mają gesty – potakiwanie czy przeczenie ruchem głowy, uścisk dłoni, rozkładanie rąk czy wskazywanie. Z przeprowadzonych badań wynika, że nauczyciele, którzy gestykulują uzyskują lepsze wyniki w nauczaniu i są słuchani z większym zainteresowaniem. Stwierdzono, że częste gestykulowanie stanowi element ogólnego afiliatywnego stylu, który mówi o pozytywnych uczuciach danej osoby wobec otoczenia. Taki styl wywołuje zwykle wzajemną sympatię i współpracę ze strony innych ludzi.
-
Proksemika- interesuje się przestrzenną odległością między ludźmi, którzy wchodzą ze sobą w jakąś interakcję, jak również ich stosunkiem do siebie, przejawiającym się w kontekście dotykowym i wzrokowym. Gdy zachowanie większej odległości jest niemożliwe, na przykład w windzie, ludzie patrzą zwykle w milczeniu w drzwi lub wskaźnik piętra, starając się wytworzyć dystans psychiczny tam, gdzie dystans fizyczny jest trudny do osiągnięcia (gdy z różnych przyczyn nie istnieje).
-
Parajęzyk – obejmuje głosowe, lecz niewerbalne aspekty porozumiewania się – cechy głosu, takie jak wysokość, natężenie oraz tempo mówienia, wahania, błędy oraz inne zakłócenia płynności mowy i wreszcie dźwięki niejęzykowe, jak śmiech i ziewanie.
Większość ludzi jest skłonna bardziej wierzyć komunikatom po- zawerbalnym niż wyrażonym słownie. Mehrabian sformułował wzór przedstawiający wpływ każdego z kanałów na ogólną interpretację przekazanej informacji:
ogólne uczucie = 7% uczucia wyrażonego słowami + 38% uczucia wyrażonego głosem + 55% uczucia wyrażonego mimiką
