Jawna i ukryta

Transakcja skrzyżowana ma miejsce wtedy, gdy reakcja nie pochodzi od tego stanu JA, do którego był skierowany bodziec.

Transakcja ta może być przeniesiona, np. S: „Gdzie są moje pantofle?” (D-D) R: „Dlaczego ja mam być zawsze winna za twój bałagan?” (D-R) lub przeniesiona przeciwnie np. S: „Gdzie są moje pantofle?” (D-D), R: „Bądź uprzejmy pamiętać, gdzie zostawiasz swoje pantofle, jesteś w końcu dorosły!” (R-D). Transakcje skrzyżowane mogą również przebiegać w przeciwnym kierunku. Np. rozgniewana kobieta karci swojego męża, a on uśmiecha się do niej i daje jej całusa, mówiąc: „Kochanie, jesteś jednak miła”. Taka transakcja skrzyżowana powoduje inne oddziaływanie, zmienia się bowiem nastawienie osoby rozpoczynającej transakcję.

Transakcje ukryte (kontowe i podwójne), przebiegają na dwóch płaszczyznach: jawnej – społecznej i ukrytej – psychologicznej. Przede wszystkim istotna jest płaszczyzna ukryta, która się nie uzewnętrznia. Jej istnienie można wyczuć na podstawie wypowiadanych słów i działań. Transakcja podwójna ukryta może wystąpić w formie, w której czynne są u dwóch osób tylko trzy, a nie cztery stany Ego. Jest to wówczas transakcja kątowa ukryta. Np. „Kupiec stwierdza”: „Ten sprzęt jest dla pana za drogi”. Klient może się zachować z pozycji Dorosłego: „Ma pan rację, nie mam tylu pieniędzy” albo może być pobudzona próżność Dziecka: „A właśnie, że kupię ten sprzęt!” (do czego właśnie dążył sprzedawca na ukrytej płaszczyźnie psychologicznej). Przy transakcjach ukrytych równolegle występują dwie relacje: jedna społeczna – jawna i druga psychologiczna – ukryta. Ponieważ Ja – Dziecko w strukturze osobowości posiada dużą władzę nad każdym z nas, wobec tego wynik transakcji ukrytej rozstrzygany jest często na płaszczyźnie psychologicznej. Ta zasada komunikacji jest podstawą między innymi do prowadzenia gier. Transakcja podwójna, ukryta charakteryzuje się czterema stanami Ego… spotyka się jąnp. we flirtach. Np. Kowboj: „Chodź, obejrzymy stodołę”. Dziewczyna: „Od dzieciństwa uwielbiam stodoły” (poziom społeczny – rozmowa Dorosłych o stodołach, poziom psychologiczny – rozmowa Dzieci o grze seksualnej).