Stworzyć lub rozbić

W każdej zbiorowości społecznej rola lidera jest pojmowana inaczej, (np. w grupach nieformalnych tak zwani przywódcy „samozwańcy”) i w innej hierarchii klasyfikowane są jego cechy. Istnieje jednak „kręgosłup” cech skutecznego lidera, na którym powinien wzorować się przywódca ukierunkowany na sukces i profesjonalizm. Liderzy grup mogą grupę stworzyć lub ją rozbić. Ich postawy i zachowanie wpływają mocno na sposób bycia grupy, a także na stopień zadowolenia jej członków. Prędzej czy później większość ludzi staje wobec konieczności prowadzenia grupy, np. rodzic przyjmujący stanowisko kierownicze wobec dzieci, czy też nauczyciel. Bycie liderem jest często trudne, wyczerpujące i przynosi rozczarowania, wiąże się to z brakiem specjalnego szkolenia w celu osiągnięcia skuteczności kierowania. Największą skuteczność osiągają ci liderzy, których podwładni czują, że ich potrzeby są zaspokajane, a sami wiedzą, że ich własnym potrzebom wychodzi się naprzeciw.